Van alle Spaanse wijnregio’s spreekt Rioja wellicht het meest tot de verbeelding. Jaarlijks trekken vele wijntoeristen naar Haro, La Guardia en Logrono voor de wijnen, maar misschien nog meer voor de imposante hedendaagse architectuur waarmee de grote bodega’s mekaar de loef proberen af te steken. Maar om de wijnen echt te begrijpen moet je in de wijngaard zijn. Een verslag van een wandeling naar één van de meest iconische wijngaarden en bodega’s van Rioja.

De “Barrio de la Estacion” in Haro is het historische hart van de grootschalige wijnbouw in Rioja. In de tweede helft van de 19e eeuw sloegen wijnhandelaars uit Bordeaux hier hun tenten op, nadat de druifluis hun wijngaarden quasi vernietigd had. Van hieruit vertrokken in de tweede helft van de 19e eeuw massa’s wijnen per spoor richting Frankrijk. Ook na het vertrek van de Fransen bleef Haro het centrum van de wijnbusiness in Rioja. Huizen als Lopez de Heredia, Muga, La Rioja Alta, Roda, CVNE en vele anderen liggen hier op een zakdoek bij elkaar. Wijntoerisme is dan ook een lucratieve bron van inkomsten.

Minder bekend is dat je van hieruit ook erg prettig kunt wandelen doorheen de historische wijngaarden langs de Ebro. Zoals de Tondoniawijngaard, waar de druiven voor één van de meest emblematische wijnen van Rioja worden geteeld.

Icoonwijn

Om eens een cliché boven te halen: Vina Tondonia Reserva is een icoonwijn. Al 141 jaar maakt Lopez de Heredia deze wijn volgens een quasi ongewijzigd procédé. De wijn rijpt 6 jaar op houten vaten en dan nog ongeveer 6 jaar op fles. Door deze lange rijping zijn jaargangen quasi irrelevant. Je weet gewoon wat je krijgt: een hypergerijpte complexe wijn uit de Tondoniawijngaard, een aaneengesloten gebied van meer dan 100 hectare gelegen in een meander van de Ebro.

De wandeling naar de wijngaard start op de parking van de “Barrio de la Estacion” in Haro. Met lichte tegenzin laat ik de vele bodega’s en hun wijnbars links liggen.  Eerst moet er een inspanning geleverd worden om mijn caloriebalans te bewaren. Nadat ik de kruising van enkele autowegen gepasseerd ben, neem ik een rustige grindweg naar de Puente de Brinas, een middeleeuwse brug over de Ebro. De drukte van de stad is snel vergeten en stilaan komen de eerste wijngaarden in zicht.  Deze liggen mooi ingebed in de uitgestrekte meander van de Ebro.

Van hieruit krijg je zicht op de drie geologische terroirs van Rioja. Langs de rivier liggen vooral zandgronden bestemd voor basiswijnen. Op de iets hoger gelegen plateaus vind je vooral alluviale klei, rolkeien en kiezel. Op de hoogstgelegen delen spant zandsteen de kroon. Het hoge kalkgehalte in de bodem geeft de wijnen de nodige spanning en structuur.

Prehistorie

Stilaan komt de top van de heuvel van de reusachtige meander in zicht. Bovenop de rotsen heb je een prachtig zicht op de wijngaarden, de Ebro en het Cantabrisch gebergte. Aan de andere kant ligt Haro te prijken in de zon. Ook onze voorouders vonden dit plekje meer dan de moeite waard. Getuige hiervan zijn enkele prehistorische graven die in de rotsen zijn uitgekerfd. Een picknickbank – met zonnescherm – is de perfecte uitvlucht voor een korte rustpauze.

Van daaruit heb je twee keuzes: langs de andere kant naar het vertrekpunt wandelen, of de lange route nemen die de volledige meander volgt, doorheen de wijngaarden van de Vina Tondonia. Omdat ik nog een afspraak heb bij de makers van Tondonia kies ik voor de korte route. De ingrediënten zijn quasi identiek: wijngaarden en dramatische vergezichten op de bergen en Haro. Na iets meer dan een uur wandelen sta ik voor de poorten van Lopez de Heredia Vina Tondonia, de meest traditionele bodega in Haro.

Raak niet aan de spinnen

Een bezoek aan dit familiedomein is een echte belevenis. Traditie is hier geen sluw verkoopsargument, maar gewoon het DNA van het huis. Vooraleer we de wijnmakerij binnenstappen waarschuwt gids Maria ons voor de spinnen: “Ze zijn talrijk, maar laat ze gerust. Het zijn onze beste vrienden want ze zorgen ervoor dat de vaten waarin de wijn langzaam rijpt niet aangetast worden door allerhande ongedierte“.

De installaties zien eruit alsof we nog steeds in 1871 zijn. Geen inox, airco, leidingen laat staan design te bespeuren. Wel reuzegrote foeders voor het gisten van de druiven en het mengen van de wijnen, uitgestrekte kelders volgestapeld met vaten voor de rijping van de wijnen, een eigen kuiperij en … spinnen, heel veel spinnen. We laten het niet aan ons hart komen.  Na de rondleiding krijgen we nog de drie rode wijnen van het huis te proeven en dat maakt ons helemaal blij!

Praktisch

Reken ongeveer een uur voor de wandeling en twee uur voor een bezoek aan Lopez de Heredia Vina Tondonia.  Voor dertig euro krijg je een rondleiding, een degustatie met hapjes en een fles Vina Tondonia Reserva. Hou je van cultuur? Vraag dan zeker naar de gratis tickets voor het Guggenheim museum in Bilbao!

Foto’s: Bert Vandenbosch / Lopez de Heredia (www.lopezdeheredia.com)